از دل کندو تا بستر کلینیک، تجربه من نشان می‌دهد که عسل، اگر طبیعی، خالص و به‌اندازه مصرف شود، نه‌تنها برای دیابتی‌ها خطرناک نیست، بلکه می‌تواند یار درمان باشد، نه دشمن قند خون. این شهد طلایی، با شاخص گلایسمی پایین‌تر و خواص ضدالتهابی، اگر به‌درستی جایگزین شکر صنعتی شود، حتی می‌تواند به تنظیم قند خون و بهبود عملکرد بدن کمک کند. همه چیز به کیفیت، مقدار و آگاهی بستگی دارد؛ چرا که در دنیای درمان‌های طبیعی، تفاوت بین دارو و سم فقط در “دوز مصرف” است.
درمان دیابت با عسل 🍯
مدت‌ها پیش، یک دوست قدیمی به مزرعه ما آمد. از من پرسید:
« شما که هم زنبوردارید، هم کارشناس تغذیه… من دیابت دارم. واقعاً میشه عسل خورد یا نه؟»
این سوالی بود که سال‌ها ذهنم را مشغول کرده بود. هم به‌عنوان یک مشاور تغذیه، هم به‌عنوان کسی که از کودکی کنار کندوهای عسل بزرگ شده. و حالا بعد از سال‌ها تحقیق، آزمایش و تجربه، وقت آن است که این دانش و تجربه را با شما در میان بگذارم.
آیا عسل برای دیابتی‌ها خطرناک است؟ یا یک داروی طبیعی؟ 🤔
تصور رایج این است که عسل، چون شیرین است، برای دیابتی‌ها ممنوع است. اما حقیقت این است که هر شیرینی‌ای، دشمن دیابتی‌ها نیست. فرق زیادی است بین شکر تصفیه‌شده کارخانه‌ای و شهد خالصی که زنبورها از دل گل‌ها می‌گیرند.
عسل طبیعی (تأکید می‌کنم طبیعی، نه صنعتی یا تقلبی) ترکیبی از گلوکز، فروکتوز، آنزیم‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد فعال زیستی است. بر خلاف شکر سفید که تنها کالری خالی است، عسل خالص یک ماده زنده است.
جالب است بدانید در چندین پژوهش معتبر، از جمله تحقیق دانشگاه علوم پزشکی تبریز، مشخص شده که مصرف کنترل‌شده عسل طبیعی می‌تواند باعث کاهش قند خون ناشتا و حتی کاهش HbA1c در بیماران دیابتی شود. دلیل؟ شاخص گلایسمی پایین‌تر نسبت به شکر و تأثیر مثبت ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن بر عملکرد پانکراس.
تجربه‌ای از درمانگران طبیعی ، زنبورها 🧑⚕️🐝
در یکی از جلسات مشاوره، مردی ۵۵ ساله با دیابت نوع ۲ که سال‌ها تحت دارو بود، تصمیم گرفت رژیم خود را اصلاح کند، نه حذف کامل شیرینی، بلکه جایگزینی هوشمندانه.
با نظارت من، شکر را کنار گذاشت و روزانه تنها یک قاشق چای‌خوری عسل آویشن کوهی را به صبحانه‌اش افزود. پس از ۶ هفته، قند خون ناشتای او از ۱۴۵ به ۱۲۲ رسید. بدون اینکه داروهایش افزایش پیدا کند.
البته این درمان برای همه یکسان نیست. کسی که انسولین تزریق می‌کند یا قند خون خیلی بالایی دارد، باید با احتیاط بیشتری عمل کند. اما چیزی که مهم است، شناخت فرق عسل واقعی با عسل صنعتی است.
بهترین نوع عسل برای دیابتی‌ها 🍃
همه عسل‌ها برای بیماران دیابتی مناسب نیستند. بعضی‌ها میزان گلوکز بالاتری دارند. در تجربه من، عسل‌های تیره‌رنگ مثل عسل گشنیز، کنار یا آویشن کوهی برای دیابتی‌ها مناسب‌ترند. این عسل‌ها شاخص گلایسمی پایین‌تری دارند و ترکیبات پلی‌فنولی بالاتری.
⚠️ نکته مهم:
اگر عسل شما در بازار ۱۰۰ هزار تومان است و عسل کوهی، خام و غیرتصفیه‌شده ۵۰۰ هزار تومان، این تفاوت قیمت بی‌دلیل نیست! عسل تقلبی حتی برای افراد سالم هم مضر است.
چگونه و چه مقدار عسل مصرف کنیم؟ 🍽️
اگر دیابت دارید و تصمیم گرفته‌اید عسل را جایگزین شکر کنید، این چند توصیه را از من، به‌عنوان پژوهشگر و مربی، جدی بگیرید:
-
روزانه بیشتر از یک تا دو قاشق چای‌خوری مصرف نکنید.
-
همیشه همراه با فیبر مصرف کنید؛ مثلاً روی نان سبوس‌دار یا با مقداری دارچین.
-
عسل را صبح‌ها مصرف کنید تا بدن فرصت سوزاندن آن را در طول روز داشته باشد.
-
همزمان با کاهش مصرف سایر کربوهیدرات‌ها انجام شود؛ یعنی عسل اضافه نکنید، جایگزین کنید.
-
همیشه بعد از ۲ هفته مصرف، قند خون ناشتا را اندازه‌گیری کنید.
نقش عسل در طب سنتی 🌿
در متون طب سنتی ایران، از عسل به عنوان شفا‌دهنده‌ای برای کبد، قلب و قند خون یاد شده. بوعلی سینا در کتاب قانون، بارها از عسلی سخن می‌گوید که اگر “به اندازه و با نیت درمان” خورده شود، داروست؛ و اگر زیاده‌روی شود، خودش دردسرساز است.
جمع‌بندی | شیرینی‌ای که دشمن نیست 🍯❤️
ما دیابت را بیماری می‌دانیم؛ اما گاهی خودش یک زنگ بیدارباش از طبیعت است. اینکه به بدن‌مان توجه بیشتری کنیم، غذاهایمان را انتخاب کنیم نه فقط بخوریم !
در این مسیر، عسل طبیعی، اگر درست و هوشمندانه استفاده شود، می‌تواند نه‌تنها بی‌خطر، بلکه مفید هم باشد.
همان‌طور که همیشه به دوستانم می‌گویم:
درمان، همیشه حذف نیست. گاهی جایگزینی آگاهانه است.
اگر دیابت دارید، خودتان را از نعمت‌های طبیعی مثل عسل محروم نکنید؛ اما هر چیزی را با آگاهی و در حد خود مصرف کنید.
و مهم‌تر از همه، همیشه با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا درمان‌تان امن و پایدار باشد. 🌿
نویسنده : عباس صفری | کارشناس ارشد فیزیولوژی و تغذیه ورزشی ، مربی بدنسازی ، پژوهشگر حوزه طب سنتی و زنبوردار
